Girlpower op de podia van Dour Festival

Alex Stevens en Mathieu Fonsny, programmatoren van Dour Festival, gaven ons in een eerder interview aan dat ze meer vrouwen op de podia van Dour willen. Alex en Mathieu houden gender in het achterhoofd bij de programmatie, al is dat niet voor alle genres even gemakkelijk (denk aan dub, reggae, metal).

Op de voor de rest vrij diverse line-up van Dour 2018 stonden naast 197 mannelijke acts inderdaad maar 25 all female acts en 14 gemengde bands geprogrammeerd. Daarmee scoort Dour met  zo’n 16% vrouwen op haar podia niet erg hoog in gendergelijkheid, maar de vrouwen die er waren, zongen, rapten, dansten en bliezen de festivalgangers omver. Ze stonden hun vrouwtje tussen hun 197 mannelijke collega’s op het zwoele, alternatieve Dour, we can assure you!

“Ik hoop dat festivals mij nu als Blu Samu boeken omdat ze mijn muziek fresh en exciting vinden, niet omdat ze quota moeten halen.”

Dour Festival kon enkele internationale kleppers verwelkomen, zoals de Amerikaanse Black Madonna en Honey Dijon, Beth Ditto uit de UK en de Argentijnse Nathy Peluso. Maar ook verschillende vrouwelijke artiesten van eigen bodem deden de podia in Dour daveren. De Belgische hiphop scene ziet meer en meer vrouwelijke artiesten opkomen. Blu Samu (Salomé Dos Santos) is zo’n revelatie van het laatste uur. Wat betekent dat om een vrouw zijn in de hiphopscene? “De Brusselse hiphopscene lijkt op het eerste oog mannelijk, maar steeds meer powerladies krijgen er een plek in,” vertelt Blu Samu, nu door sommige media al als de nieuwe Erykah Badu omschreven. “Zo’n vier jaar geleden schreef ik mijn eerste teksten en leerde ik andere rappers kennen, waarmee het muzikaal enorm klikte. In de hiphop is er niet echt een verschil. Je kan rappen en beats maken of je kan dat niet. Een meisje zijn maakt daarin geen verschil. Dat beseffen meer en meer vrouwen, dus ik verwacht nog meer vrouwelijke hiphopiconen. Die doorstroom komt er.”

De 23-jarige Portugees-Belgische rapster loste onlangs haar eerste EP ‘Moka‘, een hiphopalbum met invloeden vanuit R&B, Soul, Funk en Jazz. Ze schuimt deze zomer meteen heel wat festivals af. Blu Samu: “Het is mijn eerste festivalzomer dat ik alleen op het podium sta. Ik heb tot nu toe vaak als gastperformer met andere artiesten opgetreden, zoals bijvoorbeeld met Le 77 en Zwangere Guy. Ik hoop dat festivals mij nu als Blu Samu boeken omdat ze mijn muziek fresh en exciting vinden, niet omdat ze quota moeten halen.”

Het gaat Blu Samu vooral om de muziek: “Natuurlijk probeer ik mijn plaats op dat podium nog te zoeken. Dat is nieuw voor mij, maar het schrikt me niet af. Dat wil ik ook tegen andere artiesten zeggen: ga ervoor, kijk buiten de stereotiepe ideeën en you will eventually get what you deserve. Hip hop is no boy’s game. Kijk naar aankomende talenten als Miss Angel of Amazumi: die killt mijn beats zelfs!”

“Natuurlijk zijn wij feministen. Mannen en vrouwen moeten gelijk behandeld worden.”

Dezelfde enthousiaste vibes kregen we van Juicy, naam van het Brusselse duo Julie Rens en Sasha Vovk. “Twee jaar lang coverden wij voor het plezier misogyne liedjes. Zo leerden we elkaar muzikaal ook beter kennen en dachten we: waarom keren we de situatie niet om en zetten wíj de mannen niet in een objectpositie? Waarom maken we niet het tegenovergestelde van nummers als ‘Candy Shop’? En voilà, onze EP ‘Cast A Spell’ volgde.”

Op die plaat kaart Juicy verschillende issues aan. In ‘Count Our Fingers Twice’ achtervolgen ze een man wiens penis ze eraf knippen. ‘Four Hands On Ass’ is geschreven als antwoord op seksuele agressie. En ‘Mouldy Beauty’ gaat over het verregaande schoonheidsideaal. Sasha: “We willen inderdaad provoceren en een debat stimuleren over topics die we belangrijk vinden. Natuurlijk zijn wij feministen. Mannen en vrouwen moeten gelijk behandeld worden.”

Of de dames dat ook in de muziekwereld weerspiegeld zien? “Wij hebben als vrouwenduo nog geen problemen ervaren, maar dat is vooral omdat we ons eigen ding blijven doen. Akkoord, we spelen niet op superveel festivals, maar dat is voor ons niet het belangrijkste.” Julie: “Wij maken muziek met een boodschap. Soms zelf erg politiek getint (ze staken een middelvinger omhoog tijdens een lied tegen het beleid van Theo Francken, nvdr). Als de mensen die doorhebben, is het voor ons geslaagd.” Welk Belgisch vrouwelijk talent we zeker moeten googelen? “Le Manou en Blu Samu, houd hen in de gaten!”, benadrukken de pittige dames.

“Er zijn nog veel vooroordelen, bijvoorbeeld dat vrouwen minder afweten van techniek of productie.”

Ooit nog meer onder de radar, maar nu stilaan een gevestigde waarde is de Gentse Tsar B (Justine Bourgeus). Op haar 18^e begon ze als violiste bij School is Cool, maar treedt intussen op verschillende festivals op met haar soloproject Tsar B. Justine: “Ik vond het heel leuk om als muzikant bij een band te spelen. Ik ben er gefascineerd geraakt door het muziek maken en leerde er veel. Maar het was tijd om mijn eigen muziek te maken en eigen formats te bedenken.”

Haar single ‘Escalate’ werd tot in de VS ontzettend goed onthaald. Er ligt dus best wat druk op Justine, die in september haar eerste plaat uitbrengt. “Die druk was eerst enorm groot,” vertelt Justine, “omdat je je als vrouwelijke artieste toch meer en anders moet bewijzen.Er zijn nog veel vooroordelen, bijvoorbeeld dat vrouwen minder afweten van techniek of productie. Dat is jammer.” Wat ze van genderongelijkheid op de festivalpodia vindt? “Ik ben voorstander van een evenwichtige line-up,” zegt Justine. “Ik vind dat erover gepraat, geschreeuwd en gezongen moet worden. Maar een strakke regelgeving doorvoeren vind ik gevaarlijk.” Ze ziet de oplossing in het aanmoedigen van jonge meisjes. “Als je als meisje bijvoorbeeld geen viool wil spelen, zoek dan een computer om beats te maken. Als ze je geen kansen geven, probeer het dan gewoon lekker zelf. Laat je niet limiteren, zoek en vind je talenten”

“Een manager vertelde me ooit dat hij gemasturbeerd had op mijn Facebook-foto’s.”

Helemaal uit het Gentse zakte ook zangeres Charlotte Adigéry (27) af. Net zoals Tsar B vindt zij dat vrouwen meer ondersteuning moet krijgen. Charlotte: “De oplossing is niet om een verplichte 50/50 quota op te leggen, maar wél om vrouwen hetzelfde te behandelen als mannen. Ze verdienen een even groot loon, verdienen géén rotopmerkingen als ze zichzelf, als ze vrouw willen zijn. Maar ze moeten ook voorbereid worden op de vaak onregelmatige levensstijl van een artiest en voldoende ondersteuning krijgen. Ik denk dat heel wat vrouwelijke bands of artiesten daarmee geconfronteerd worden.”

Charlotte maakt enerzijds muziek onder de naam WWWater, maar ook onder haar eigen naam. Charlotte was lang achtergrondzangeres: “In het begin was solo gaan een aanpassing. Ik was eerst redelijk gesloten. Je moet durven als vrouw op het podium te staan en weten wie je daar wil zijn. Ik heb er eerst naar gezocht.” Of ze een nadeel ondervindt aan vrouw-zijn in de muziekwereld? “Het klinkt misschien gek”, zegt Charlotte, “maar ik ben op basis van mijn muziek nooit gediscrimineerd. En ik ben dan vrouw én heb een donkere huid. Ik heb natuurlijk racisme en seksisme ervaren, maar in de muziekwereld valt dat eigenlijk mee.”

“Natuurlijk zijn er #metoo-situaties geweest, zoals toen een manager me ooit vertelde dat hij gemasturbeerd had op mijn Facebook-foto’s. Maar ik heb me daar nooit door laten manipuleren. Vrouwelijke artieste zijn betekent niet enkel talent en energie hebben, maar ook psychologisch sterk genoeg staan.” Charlotte is ervan overtuigd dat de dingen van onderuit moeten veranderen. “Er zijn initiatieven nodig om dat in de hand te werken, maar door te forceren winnen we ook niets. Ik ben me zelf pas van mijn vrouw-zijn in de muziek bewust geworden doordat andere mensen erover praatten, zoals jullie bij Charlie bijvoorbeeld. Dat is altijd goed, maar het mag geen fixatie worden.”

“Wij hebben niet echt een frontman of frontvrouw. We denken niet in gender.”

Op Dour speelden ook enkele gemengde bands, waaronder Hong Kong Dong. We vroegen Sarah Yu Zeebroek, enige vrouw in het Gentse trio om een interview en zij bracht kordaat haar broer Boris mee. “Eigenlijk is hij het meisje in onze groep”, lacht Sarah. “Inderdaad”, beaamt Boris, “en Sarah hangt soms een echte vent uit. Ja, ambiguïteit is een kernwoord van Hong Kong Dong. Niet enkel qua genre zijn we moeilijk in een vakje te plaatsen, maar ook op het gebied van gender. Als we een nummer uitbrengen, horen mensen meestal het verschil niet tussen onze stemmen.” Sarah: “Voor ons eerste album keerde we bijvoorbeeld de rollen om: ik kleedde me als man en Boris als vrouw. Hij doet wel eens graag lippenstift op (lacht).”

Hong Kong Dong is een van de veertien gemengde bands op Dour. “En die gemengd mag je letterlijk nemen”, zegt Sarah. “Wij hebben niet echt een frontman of frontvrouw. We denken niet in gender.” Boris merkt wel dat de media erover struikelen: “Als er een vrouw is, dan verandert de aandacht voor de groep. De vrouw in de groep creëert een aanspreekpunt. Je voelt dus wel dat dat speciaal is.”

Sarah: “Ik heb het me al vaker afgevraagd waarom jonge meisjes minder snel een bandje starten. Toen Boris vroeger op z’n kamer muziek maakte, wilde ik altijd meedoen. Ik had geen vriendinnen die samen muziek wilden maken en experimenteren. Het zijn vooral gasten die samenhokken en experimenteren. De meisjes lijken eerder een soloproject te ambiëren. Geen idee waarom dat zo is.”

“Come on ladies, maak wat muziek in een oubollige garage of stoffige zolder!”

Boris: “Misschien heeft dat iets te maken met het feit dat meisjes nog vaak voor de traditionele klassieke opleidingen van piano, viool of zang kiezen? Ik vind het altijd cool als ik een optreden zie met een vrouw aan de basgitaar of de drums, dat komt niet zo vaak voor”

Sarah: “Dus come on ladies, maak wat muziek in een oubollige garage of stoffige zolder!”

Een tip van Hong Kong Dong is het muzikale vrouwenduo ‘Louche’, een ongekende muzikale parel die vooral onder de radar wil blijven. Probeer hen maar eens te vinden op Google, lachen Sarah en Boris, waarna Sarah oksels laat zien en roept: “Ohja, en Charlies kijk: ik ben een gigantische fan van schaamhaar! Laat het groeien!”

Lees ook: Waar zijn de vrouwen heen? Gender(on)gelijkheid op de festivalpodia

Foto’s: Renaldi Diombo Grote foto: Tine Herbots